Μεταλλικά Άλατα, Ιχνοστοιχεία

ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΑΛΑΤΑ ΚΑΙ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία ήταν γνωστά πολύ πριν ανακαλυφθούν οι βιταμίνες. Όταν όμως στις αρχές του 20ου αιώνα ανακαλύφθηκαν οι βιταμίνες τα επισκίασαν. Είναι φυσικές, μονοοργανικές ξεχωριστές ουσίες που έχουν μια συγκεκριμένη χημική σύνθεση και χαρακτηριστική κρυσταλλώδη δομή, χρώμα και σκληρότητα. Τα μέταλλα δίνουν στερεότητα και αντοχή στον σκελετό, χρησιμοποιούνται σαν συστατικά οργανικών ενώσεων, ρυθμίζουν την ισορροπία υγρών στο σώμα και παίρνουν μέρος σε πολλές διεργασίες του μεταβολισμού. Η λήψη μετάλλων, έχει ως κύρια αποτελέσματα την ρύθμιση του οργανικού ισοζυγίου σε νερό, την ομαλότερη διακίνηση των θρεπτικών συστατικών, την σχετική διατήρηση της φυσιολογικής οξύτητας του αίματος, και την καλύτερη λειτουργία εξωκρινών κι ενδοκρινών αδένων.

Τα μεταλλικά άλατα διακρίνονται σε τρείς ομάδες αυτές που χρειαζόμαστε σε μεγαλύτερες ποσότητες και είναι Ασβέστιο (Ca), Φώσφορος (P), Μαγνήσιο (Mg), Κάλιο (K), Νάτριο (Na), Χλώριο (Cl) και το Θείο (S), αυτά που χρειαζόμαστε σε ελάχιστες ποσότητες (ιχνοστοιχεία) και είναι Σίδηρος (Fe), Μαγγάνιο (Mn), Χαλκός (Ku), Ιώδιο (J), Ψευδάργυρος (Zn), Χρώμιο (Cr), Φθόριο (F), Σελήνιο (Se) και αυτά που είναι τοξικά και είναι ο Μόλυβδος (Pb), το Κάδμιο (Cd), ο Υδράργυρος (Hg) κ.α.

ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ
Τα μέταλλα με εξαίρεση το σίδηρο αίμης απορροφώνται σε ιοντική μορφή. Για αυτό το λόγο κάθε στοιχείο που παραμένει συνδεδεμένο σε οργανικά μόρια ή άλλα ανόργανα σύμπλοκα μετά την ολοκλήρωση της πέψης δεν θα απορροφηθούν γιατί δεν είναι βιοδιαθέσιμα και θα απεκκριθούν. Αφού τα ιόντα απορροφηθούν από τα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου ή τα εντεροκύτταρα της βλεννογόνου στιβάδας, πρέπει να μεταφερθούν μέσα στο κυττόσωμα των απορροφητικών κυττάρων πριν περάσουν την μεμβράνη και από εκεί στο αίμα. Αυτό το στάδιο της απορρόφησης απαιτεί ένα ενεργό τρόπο μεταφοράς, τουλάχιστον για τα κατιόντα μετάλλων. Αν οι κατιονικές μορφές δεν περάσουν την κυτταρική μεμβράνη παραμένουν στα απορροφητικά κύτταρα συνδεδεμένα με πρωτεΐνες.

Τα ιχνοστοιχεία εμφανίζονται σε δυο μορφές, ως ιόντα που συνδεδεμένα με πρωτεΐνες ή σύμπλοκα με άλλα μόρια σχηματίζοντας μεταλλοένζυμα. Κάθε ιχνοστοιχείο έχει διαφορετικές χημικές ιδιότητες, οι οποίες είναι σημαντικές στο λειτουργικό τους ρόλο μέσα στα κύτταρα ή στα εξωκυττάρια τμήματα. Οι τροφές ζωικής προέλευσης είναι ανώτερες πηγές ιχνοστοιχείων από τις τροφές φυτικής προέλευσης και αυτό γιατί τα ιχνοστοιχεία βρίσκονται σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις και έχουν μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα, δηλαδή απορροφώνται καλύτερα.

Γενικά κάποια στοιχεία έχουν χαμηλή βιοδιαθεσιμότητα από τις τροφές όπως είναι ο σίδηρος, το χρώμιο και το μαγγάνιο, ενώ άλλα έχουν υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, όπως νάτριο, κάλιο, χλώριο, ιώδιο και φθόριο. Όλα τα άλλα μέταλλα όπως ασβέστιο και μαγνήσιο έχουν μέτρια βιοδιαθεσιμότητα.

ΜΕΤΤΑΛΙΚΑ ΑΛΑΤΑ
1.    ΑΣΒΕΣΤΙΟ
Το ασβέστιο είναι το μεταλλικό άλας που υπερισχύει στα οστά και τα δόντια. Περίπου το 2% του σωματικού βάρους αποτελείται από ασβέστιο και το 99% από αυτό βρίσκεται στα οστά και στα δόντια. Συμμετέχει στην οικοδόμηση της οστέινης μάζας και προλαμβάνει την οστεοπόρωση. Συντελεί στην υγεία των δοντιών και των οστών και σε συνδυασμό με το μαγνήσιο στη σωστή λειτουργία της καρδιάς. Παίρνει μέρος στην πήξη του αίματος, στην ενεργοποίηση ενζύμων ενώ συναντάται και στο περιφερικό νευρικό σύστημα. Καλές πηγές ασβεστίου είναι το γάλα και τα προϊόντα του γάλακτος, τα πράσινα λαχανικά, τα εσπεριδοειδή και τα ξερά φασόλια και μπιζέλια.
    Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη ασβεστίου κυμαίνεται από 800 έως 1200mg.

2.    ΦΩΣΦΟΡΟΣ
Ο φώσφορος συνυπάρχει με το ασβέστιο στα κόκαλα και στα δόντια, αλλά, επίσης, υπάρχει και στους περισσότερους ιστούς του σώματος. Περίπου το 1% του σωματικού βάρους αποτελείται από φώσφορο και το 80% που υπάρχει στο σώμα μας βρίσκεται στα κόκαλα και στα δόντια. Το άλλο 20% βρίσκεται στους μαλακούς ιστούς, στα όργανα και σε κάθε κύτταρο. Είναι απαραίτητος για τη σωστή ανάπτυξη των οστών και την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεφρών και του νευρικού συστήματος. Παρέχει ενέργεια και ζωντάνια επειδή βοηθά στο μεταβολισμό των λιπών και των αμύλων. Επίσης μειώνει τους πόνους της αρθρίτιδας. Ακόμη ο φώσφορος είναι απαραίτητο στοιχείο για τη μυϊκή ανάπτυξη και παίρνει μέρος σε ορισμένες διεργασίες του μεταβολισμού, όπως τη μεταφορά της γλυκόζης, το σχηματισμό φωσφολιπιδίων και το μεταβολισμό των αμινοξέων. Καλές πηγές φωσφόρου είναι δημητριακά, κόκκινα κρέατα, ξηροί καρποί, ψάρια, κολοκυθόσποροι, ηλιόσποροι, συκώτι, μαγιά μπύρας, πουλερικά, γάλα, οστρακοειδή, αυγά, φασόλια και γραβιέρα.
    Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη φωσφόρου κυμαίνεται από 800 έως 1200mg.

3.    ΜΑΓΝΗΣΙΟ
Το μαγνήσιο είναι συστατικό των οστών και των δοντιών, είναι απαραίτητο στοιχείο του μεταβολισμού σε κυτταρικό επίπεδο και παίρνει μέρος στην ενεργοποίηση πολλών ενζύμων. Το μαγνήσιο επαναφέρει την ηρεμία στη νευρική και μυϊκή ίνα. Ρυθμίζει την λειτουργία των κυττάρων σε νερό, βοηθά στον σχηματισμό αντισωμάτων και των οστών. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή ενέργειας και βοηθά στην μείωση της πίεσης. Το Μαγνήσιο είναι ένα ακόμα βασικό στοιχείο για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεύρων, των μυών και των οστών. Επίσης είναι σημαντικό για τη δράση πολλών ενζύμων. Βοηθά στην κατάθλιψη και τις χολολιθιάσεις. Οι ανεπάρκειες του μαγνησίου, συνήθως, συμβαίνουν στους μετεγχειρητικούς ασθενείς, αλκοολικούς και άλλους που δεν έχουν καλά ισορροπημένα διαιτολόγια. Ενώ καταστρέφεται από την επεξεργασία των τροφών. Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο είναι οι μπανάνες, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα φουντούκια, τα φιστίκια, το φιστικοβούτυρο και τα περισσότερα σκούρα λαχανικά.
    Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη μαγνησίου κυμαίνεται από 350 έως 400mg

4.    ΚΑΛΙΟ
Το κάλιο ελέγχει την περιεκτικότητα των κυττάρων σε νερό, ρυθμίζει την λειτουργία του νευρικού συστήματος, τις μυϊκές συσπάσεις και διατηρεί τον σωστό αριθμό ιόντων στο ανθρώπινο σώμα. Προστατεύει την καρδιά από τις αρρυθμίες και μαζί με το νάτριο διατηρεί την ισορροπία του ύδατος στον οργανισμό. Ακόμη είναι απαραίτητο για την έκκριση ινσουλίνης για το μεταβολισμό των υδατανθράκων και τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Τα κάλιο καταστρέφεται από το μαγείρεμα και την επεξεργασία των τροφών. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι γάλα, κρέατα, πουλερικά, ψωμί ολικής αλέσεως, φακές, μπανάνες, ξηροί καρποί, τόνος, δημητριακά, φρούτα, φύκια, σόγια, θαλασσινό αλάτι, μαϊντανός, ηλιόσποροι, σταφίδες, κουνουπίδι, σέλινο, παντζάρια, καρότα και ψάρια
    Ημερήσια δόση: Η ημερήσια δόση του καλίου κυμαίνεται από 2000 έως 2500mg.

5.    ΧΛΩΡΙΟ
Το χλώριο είναι συστατικό του υδροχλωρικού οξέος και παίρνει μέρος στη ρύθμιση της οσμωτικής πίεσης και στη διατήρηση της οξεο-βασικής ισορροπίας. Ακόμη το χλώριο είναι απαραίτητο για την παραγωγή υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι, σε περιπτώσεις δυσπεψίας και βοηθητικό σε πολλές στομαχικές διαταραχές. Όταν υπάρχει έλλειψη χλωρίου τότε παρατηρείται μείωση της μυϊκής δύναμης, τα δόντια καταστρέφονται και παρατηρείται κακή χώνεψη των τροφών. Το χλώριο δεν βρίσκεται μόνο του στη φύση, είναι πάντα συνδεδεμένο με το νάτριο ως χλωριούχο νάτριο (αλάτι). Τροφές πλούσιες σε νάτριο είναι το κρέας, αγγούρι, ντομάτες, σιτάρι, ψάρι, πουλερικά, αυγά, γάλα, μπέικον, ζαμπόν, ψωμί, και κράκερς.
    Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη χλωρίου κυμαίνεται από 1700 έως 5000mg.

6.    ΝΑΤΡΙΟ
Το νάτριο μαζί με το κάλιο ρυθμίζουν την οσμωτική πίεση στα κύτταρα, τη διατήρηση της οξεο-βασικής ισορροπίας και τη μεταφορά θρεπτικών στοιχείων στα κύτταρα. Το νάτριο σχετίζεται με τη μυϊκή σύσπαση και τη λειτουργία του μυϊκού συστήματος. Εξασφαλίζει την ισορροπία του οργανισμού σε νερό, καθιστά δυνατές τις μυϊκές και νευρικές αντιδράσεις και διατηρεί την ισορροπία ιόντων στο αίμα. Σπάνια παρατηρείται έλλειψη του στον οργανισμό, αφού υπερκαλύπτεται από την διατροφή.
    Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη νατρίου κυμαίνεται από 1100 έως 3300mg.
Εκτύπωση