Η Ορχιδέα ή Σερνικοβότανο ή Σαλέπι - αναφέρεται, ως επί τω πλείστον, στην ποικιλία Morio (Τουρκία) και λιγότερο συχνά στις ποικιλίες Mascula και Militaris (κυρίως Ευρώπη) του είδους Ορχιδέα (Orchis) της οικογένειας των Ορχεϊδών (Orchidaceae). Πρόκειται για τις κατεξοχήν διαδεδομένες ποικιλίες των εύκρατων περιοχών, μια και οι περισσότερες ποικιλίες ορχιδέας (80% περίπου) ευδοκιμούν σε τροπικά και υποτροπικά κλίματα. Η ονομασία «ορχιδέα» προέρχεται από την ομοιότητα της κονδυλώδους ρίζας του φυτού στα αρσενικά γεννητικά όργανα μια εμπειρική ονομασία που φαίνεται να ισχύει και για την αραβική ονομασία sahlab (από την αραβική φράση khuṣy al-thaʽlab = όρχεις αλεπούς) από όπου προέκυψε και η ονομασία σαλέπι. Αν και το σαλέπι αναφέρεται κατά βάσιν στο αλεύρι που παρασκευάζεται από τους αποξηραμένους κονδύλους του φυτού, οι δύο όροι σήμερα σχεδόν ταυτίζονται. Τέλος, η ονομασία σερνικοβότανο προέρχεται από τις αφροδισιακές ιδιότητες που αποδίδονται στη ρίζα  και αναφέρονται και από τους Θεόφραστο και Διοσκουρίδη, αλλά ακόμη περισσότερο από τη λαϊκή δοξασία σύμφωνα με την οποία ο πατέρας κατανάλωνε τον ευτραφή κόνδυλο της ορχιδέας για να γεννηθεί αρσενικό παιδί. Η ελληνική μυθολογία θέλει τον Όρχι γιο Σατύρου και Νύμφης, να μεταμορφώνεται χαριστικά σε ορχιδέα όταν προσέβαλε (ή σκότωσε) μια Βακχική Ιέρεια. Στην Αρχαία Ρώμη επίσης παρασκεύαζαν ροφήματα και ποτά από τη ρίζα της ορχιδέας, τα οποία μάλιστα ονόμαζαν σατύρια ή πριάπισκα (satyrion, priapiscus), με τη δεύτερη ονομασία να προέρχεται από τον Πρίαπο, θεό της γονιμότητας μαρτυρία των αφροδισιακών ιδιοτήτων που αποδίδονταν και από εκείνους στο φυτό αυτό. Στη Μεσαιωνική Αγγλία, οι μάγισσες της εποχής χρησιμοποιούσαν το φρέσκο κόνδυλο για να προσελκύουν αληθινή αγάπη και το μαραμένο βολβό για να σβήσουν παράνομους πόθους. Το σαλέπι σα ρόφημα καταναλωνόταν μαζικά σε Αγγλία, Γαλλία από το 15ο αιώνα και μέχρι την αντικατάστασή του από τον καφέ και τσάι. Σήμερα αποτελεί ένα ρόφημα που επιστρέφει στο προσκήνιο τόσο για την εξαίσια γεύση του, όσο και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

Ο αμυλώδης κόνδυλος της ορχιδέας περιέχει ένα πολυσακχαρίτη, το γλυκομάννα στο οποίο σήμερα κατά βάσιν αποδίδονται πολλές από τις θρεπτικές, μαλακτικές (αποχρεμπτικές), ήπιες υπακτικές, αντιλιπιδαιμικές και αντιδιαβητικές ιδιότητες. Υπαγόμενος στην κατηγορία των υδατοδιαλυτών διαιτητικών ινών, το γλυκομάννα έχει επίσης χρησιμοποιηθεί επιτυχώς σε περιπτώσεις παχυσαρκίας για τον έλεγχο του αισθήματος της όρεξης και τη μείωση του σωματικού βάρους. Το γλυκομάννα θεωρείται δραστικό και κατά της εφηβικής ακμής.

Η θρεπτική αξία του σαλεπιού αναφέρεται στα σημαντικά ποσά ασβεστίου και φωσφόρου που περιέχει καθώς και στην αμυλώδη σύνθεσή του. Στο σαλέπι επίσης αποδίδονται άριστες αντιδιαρροϊκές (στυπτικές ιδιότητες),  χάρη στη μεγάλη περιεκτικότητα σε ταννίνες που περιέχει και έχει στο παρελθόν χρησιμοποιηθεί συστηματικά στην αντιμετώπιση τέτοιων διαταραχών σε παιδιά. Με την ανάμειξη ενός μέρους σκόνης με 50 μέρη νερού ή γάλατος παρασκευάζεται το σαλέπι, ένα παχύρευστο ρόφημα (χάρη στη ζελατινώδη υφή του γλυκομάννα), το οποίο θεωρείται άριστο βοήθημα στην πρόληψη κρυωμάτων και της γρίπης, την ανακούφιση του βήχα, του άσθματος και άλλων αναπνευστικών προβλημάτων, των στομαχικών ελκών διαταραχών, των δυσεντεριών και των συνοδών συμπτωμάτων, χάρη στις μαλακτικές και επουλωτικές επιδράσεις του στο βλεννογόνο του πεπτικού συστήματος. Τέλος στο σαλέπι αποδίδονται ηρεμιστικές και αγχολυτικές, αντιπυρετικές, αντισηπτικές, τονωτικές ιδιότητες, ενώ πιστεύεται ότι δρα προστατευτικά και τονωτικά στο αναπαραγωγικό σύστημα του ανδρός (προστάτη).

Στη γαστρονομία το σαλέπι και το γλυκομάννα χρησιμοποιούνται ως ομογενοποιητές και βελτιωτικά γεύσης σε διάφορα γλυκίσματα και επεξεργασμένα τρόφιμα. Στην Τουρκία, εκτός από το δημοφιλέστατο σαλέπι, παρασκευάζεται παγωτό με μαστιχώδη υφή, το οποίο αναμιγνύεται με κόμμεο μαστίχας για να επιτευχθεί η ιδιαίτερη υφή και το οποίο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές, το οποίο είναι και το αυθεντικό παγωτό καϊμάκι.

Για την παρασκευή του σαλεπιού λαμβάνεται ½ κ γλ σαλέπι και ανακατεύεται με 4 ποτήρια γάλακτος επάνω σε σιγανή φωτιά μέχρις ότου να αποκτήσει χυλώδη υφή. Για την βελτίωση της γεύσης προστίθεται ζάχαρη και συνδυαστικά κανέλα, βανίλια, σαφράν, ροδόνερο, πιπερόριζα (τζίντζερ).

Η εταιρεία Tettix A.E.B.E. προμηθεύει την αγορά με την αυθεντική ρίζα (Orchis Mascula) σε ολόκληρη και αλεσμένη μορφή, μετά από την παραδοσιακή επεξεργασία ξήρανσης, για την κάλυψη των αναγκών της χονδρικής αγοράς.

Σημείωση: Η ως άνω παρουσίαση του φυτού, σε καμμία περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή. Η συμβουλή ειδικού κρίνεται απαραίτητη πριν από την χρήση του φυτού.