Βαλλωτή (Ballota nigra). Η βαλλωτή γνωστή και ως πιπερίτσα, βρωμόχορτο, πιπερίζα, σιδερολάπαθο, αγριομελισσόχορτο, σκυλόχορτο (Αγγλικά: Black Horehound) είναι γένος φυτών το οποίο περιλαμβάνει 35 είδη όπως Ballota acetabulosa (Βαλλωτή η οξυβαφώδης), Ballota  hirsute (Βαλλωτή η τριχωτή), Ballota  psedodictamnus (Βαλλωτή η ψευδοδίκταμνος) με κυριότερο την Ballota nigra (Βαλλωτή η μέλαινα) το οποίο διαθέτει φαρμακευτικές ιδιότητες και ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Lamiaceae).

Είναι πολυετές φυτό που φτάνει τα 80cm με χνουδωτό βλαστό και φύλλα ωοειδή, μυτερά, οδοντωτά έμμισχα μήκους έως 8cm. Διαθέτει σπονδύλους με πολλά άνθη τα οποία είναι ρόδινα ή βιολετιά και καρπούς μαύρους και μικροσκοπικούς που κρύβονται στη βάση ενός κάλυκα που μοιάζει με χωνί. Το συναντούμε σε εγκαταλελειμμένους αγρούς και είναι ιθαγενές φυτό της Ελλάδος.

Είναι βότανο γνωστό από την αρχαιότητα και ο Διοσκουρίδης το αποκαλούσε «Γνωτέρα». Τόσο αυτός όσο και άλλοι γιατροί συνιστούσαν τα φύλλα του φυτού κοπανισμένα με αλάτι με μορφή καταπλάσματος ως αντίδοτο σε δαγκώματα σκύλων. Τη χρησιμοποιούσαν ακόμα για την αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων και των ελκών κάθε είδους και μορφής. Στην κινέζικη ιατρική χρησιμοποιούνταν εδώ και πολλά χρόνια για προβλήματα ήπατος και χοληδόχου κύστης. Μετά τα μέσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, χρησιμοποιούσαν το βότανο στην εμπειρική ιατρική. Εθεωρείτο επίσης άριστο ανθελμινθικό φάρμακο και ιδίως κατά των ασκαρίδων και των οξυούρων κατά των οποίων μάλιστα χρησιμοποιήθηκε και ο πυκνός χυμός του φυτού σε υπόθετα. Στον μεσαίωνα το θεωρούσαν ακόμα ως ένα από τα καλύτερα φάρμακα για την επούλωση των πληγών. Ο Λεκλέρκ, ένας φυτοθεραπευτής, χρησιμοποίησε με επιτυχία το φυτό κατά των νευρώσεων, των νευρασθενειών και των ψυχώσεων (απαθικών καταστάσεων κ.α.) επίσης δε κατά της εμμηνοπαύσεως και κατά του κοκκίτη. Η οσμή του φυτού είναι εξαιρετικά δυσάρεστη. Αυτός ήταν ο λόγος που ο μεγάλος βοτανολόγος Μπαουχίν το αποκαλούσε «foetidum» δηλαδή, δύσοσμο.

Τα κυριότερα συστατικά του είναι φλαβονικά γλυκοσίδια, χλωρογενικό οξύ, ίχνη αιθέριου ελαίου και διτερπενλακτόνες και δρα ως αντιλυσσικό αντιβακτηριακό, τονωτικό, στυπτικό, διουρητικό, εμμηναγωγό, αποχρεμπτικό, αντιοξειδωτικό και αντισπασμωδικό. Χρησιμοποιείται στην κατάθλιψη, την ανησυχία και την υστερία ενώ είναι κατάλληλο ίαμα για την ναυτία και τον εμετό, όταν το αίτιο εντοπίζεται στο νευρικό σύστημα και όχι στο στομάχι. Ανακουφίζει ακόμα και τους εμετούς της εγκυμοσύνης. Στην ομοιοπαθητική χρησιμοποιείται για βήχα, αϋπνία και διαταραχές του νευρικού συστήματος. Μειώνει και τα επίπεδα της χοληστερίνης και καθαρίζει το αίμα ενώ ταυτόχρονα ανακουφίζει τον κνησμό από τσιμπήματα κουνουπιών. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται συνήθως τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές του φυτού και για τις αντισπασμωδικές ιδιότητες χορηγείται κυρίως στις περιπτώσεις κοκίτη των παιδιών και κατά των ψυχονευρώσεων.

Σημείωση: Η ως άνω παρουσίαση του φυτού, σε καμμία περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή. Η συμβουλή ειδικού κρίνεται απαραίτητη πριν από την χρήση του φυτού.