Άμπελος (Vitis vinifera). Το αμπέλι (Αγγλικά: Grapevine, European grape, Wine grape, Vid) είναι φυτό, που ανήκει στο είδος Vitis venifera (Άμπελος η οινοφόρος) και στην οικογένεια των Αμπελοειδών (Vitaceae).

Είναι αναρριχώμενος πολυετές θάμνος με κορμό που διαθέτει πολλαπλές διακλαδώσεις και αρκετούς βραχίονες και βλαστάρια αλλά και έλικες με τους οποίους αναρριχάται. Οι βλαστοί στην πορεία του χρόνου γίνονται ξυλώδεις βραχίονες που ονομάζονται κληματόβεργες από τις οποίες φύονται τα φύλλα με ένα μίσχο. Αυτά είναι πλατιά και λεία σε σχήμα παλάμης και είναι κόκκινα τους χειμερινούς μήνες. Τα άνθη του είναι μικρά και πράσινα ανεπτυγμένα σε ταξιανθίες ενώ ο καρπός (σταφύλι) είναι εδώδιμος και έχει διαφορετικά σχήματα και χρώματα ανάλογα με την ποικιλία του.

Το κλήμα δεν είναι δέντρο, τουλάχιστον όχι με τη συμβατική έννοια, αλλά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης και των μύθων μας. Ιερό για το Διόνυσο και σημαντικό στοιχείο πλούτου, είναι σύμβολο της αναγέννησης του ηθελημένα θυσιαζόμενου θεού (Διόνυσος), προκειμένου να γονιμοποιηθεί η Γη και να βλαστήσουν τα σπαρτά. Άπειροι μύθοι που βρήκαν την έκφρασή τους και στις τέχνες, αναφέρονται στις σχέσεις του πανάρχαιου αυτού φυτού και του θεού του κρασιού. Σε ορισμένα νομίσματα, όπως είναι το τετράδραχμο της Μένδης, το κλήμα παριστάνεται μαζί μ’ ένα γάιδαρο, υποζύγιο του Διονύσου. Συμφωνά με την ελληνική μυθολογία, ο Στάφυλος ήταν γιος του Διονύσου και της Αριάδνης ενώ σε άλλο μύθο ο Στάφυλος ήταν βοσκός του βασιλεία της Αιτωλίας Οινέα, ο οποίος καθώς έβοσκε τις κατσίκες του, παρατήρησε ότι μια από αυτές τρώγοντας συνέχεια ένα συγκεκριμένο καρπό πάχαινε περισσότερο από τις άλλες. Μάζεψε τότε αρκετούς και τους πρόσφερε στον βασιλιά του και εκείνος παρασκεύασε ένα χυμό τον οποίο ονόμασε «οίνο», στον δε καρπό έδωσε το όνομα του βοσκού του (σταφύλι).

Η άμπελος είχε μεγάλη σημασία καθώς το προϊόν τους, το κρασί, είχε μεγάλη σημασία στη μινωική, την ελληνική και την ετρουσκική επικράτεια. Οι Μινωίτες καλλιεργούσαν σταφύλια, από τα οποία παρασκεύαζαν πραγματική ρετσίνα ήδη από το 1700 π.Χ, όπου γράφεται και η αρχαιότερη νομοθεσία για το κρασί από τον Βαβυλώνιο βασιλιά Χαμουραμπί. Γύρω στο 600 π.Χ. Φοίνικες διέδωσαν την καλλιέργεια του αμπελιού στη Γαλλία και την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το αμπέλι φτάνει στη Βρετανία. Το 13ο αιώνα μ.Χ. οι Άραβες προωθούν την καλλιέργεια του στην Ισπανία και την Πορτογαλία και μέχρι το 17ο αιώνα το αμπέλι ήταν γνωστό σε όλη σχεδόν την Ευρώπη. Στην συνέχεια μεταφέρθηκαν Ευρωπαϊκά αμπέλια στην Αμερική αλλά καταστράφηκαν μετά από μεγάλη επιδημία φυλλοξήρας, ενός εντόμου του εδάφους που προσβάλλει τις ρίζες του φυτού με αποτέλεσμα αυτό να ξεραίνεται.

Τα φύλλα της αμπέλου οφείλουν τις ευεργετικές του ιδιότητες στην παρουσία ποικίλων ουσιών οι οποίες προσφέρουν στα αιμοφόρα αγγεία αληθινή προστασία. Οι ανθοκυανίνες με τη δράση της βιταμίνης Ρ καταπολεμούν τη φλεβική ανεπάρκεια και την ευαισθησία των τριχοειδών αγγείων του δέρματος, αυξάνοντας την ανθεκτικότητα των τοιχωμάτων και μειώνοντας τη διαπερατότητά τους ενώ οι τανίνες, ευνοούν τη σύσπαση των τοιχωμάτων των αγγείων, διευκολύνοντας την επιστροφή του αίματος που συσσωρεύεται στα άκρα του σώματος προς την καρδιά. Οι προανθοκυανιδίνες καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες και σταθεροποιούν το κολλαγόνο που βρίσκεται στις μεμβράνες των αγγείων.

Τα φύλλα είναι ακόμα στυπτικά και τονωτικά και με το αφέψημα τους καταπολεμάται η παχυσαρκία ενώ βοηθάει και στην ρύθμιση της κυκλοφορίας του αίματος. Θεωρείται φυτό του κυκλοφορικού, αφού τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για την παραγωγή gel και δισκίων για «βαριές γάμπες», κιρσούς, αιμορροΐδες, ευαισθησία των τριχοειδών αγγείων του δέρματος (ευρυαγγεία, εκχύμωση).

Σημείωση: Η ως άνω παρουσίαση του φυτού, σε καμμία περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή. Η συμβουλή ειδικού κρίνεται απαραίτητη πριν από την χρήση του φυτού.